Spor ahlakı yönünden sporcular kendi yetenek ve güçlerine dayanarak
yarıştıkları takdirde eş şanslı olarak yarışmaya katılmış olurlar.Başarı
için yapay yollara başvurma spor kurallarına ve ahlakına aykırıdır,kötü
bir davranış örneği oluşturur.Yasal yönden Uluslararası Olimpiyat Komitesi
ve Uluslararası Spor Federasyonları Doping kullanımını yasaklamıştır.
Sporcunun karşılaşma sırasında
zihinsel ve/veya fiziksel performansını artırmak amacı ile
yasaklanmış bazı maddeleri ve yöntemleri kullanmasıdır.
Sporcu iyi antrenman, düzenli bir beslenme programı
ve psikolojik motivasyonla en uygun performans düzeyine ulaşmaya
çalışır. Bu düzey sporcunun fiziksel yapısı ile fizyolojik
kapasitesinin ulaşabildiği en üst düzeydir. Doping madde ve
yöntemlerinin kullanımıyla kazanılan bu düzeyin üzerine çıkılması
hedeflenmektedir. |
|
Sportif performansı artırmak amacıyla kullanılan tüm maddeler doping
midir?
Sporcuların sportif performansı artırmak amacıyla kullandıkları
protein, aminoasit tablet ve tozları yasaklı madde içermiyorlarsa doping
olarak kabul edilmez.. Protein, aminoasit gibi maddelerin vücutta
eksiklikleri görüldüğünde sporcunun performans düzeyinde düşüş meydana
gelir. Bu maddeler dışarıdan yerine konarak sporcunun en uygun performans
düzeyine ulaşması sağlanır. Ancak bu maddeler çok yüksek dozlarda
kullanılsalar dahi sportif performansı antrenmanlarla kazanılan en uygun
performans düzeyinin üzerine çıkaramaz.
Vitaminler doping midir?
Vitaminler sporcular tarafından en çok kullanılan
maddelerdendir. Enerjinin ana kaynakları değildir. Karbonhidrat ve
yağlardan enerji oluşumuna yardımcı olurlar. Eksikliklerinde sportif
performans azalabilir. Çeşitli besinlerden oluşmuş diyet, yeterli sıvı ve
artan kalori gereksinimini karşılayacak besin alımı, vitamin ve mineral
gereksinimini de karşılamaktadır.
Besinlerle alınan vitaminlerde yetersizlik sözkonusu ise, alınan ek
vitamin tabletleri ile azalan sportif performans normal düzeye
çıkarılabilir. Hiçbir vitamin preparatı, sportif performansı
antrenmanlarla kazanılan en uygun düzeyin üzerine çıkarmaz.
|
Vitamin eksikliğinin performansı bozuyor olması,
vitamin yüklemenin performansı artıracağı anlamına gelmez.Yüksek
dozlarda vitamin vücutta vitamin olarak değil toksik (zehirli) madde
olarak etki gösterir. Vitaminlerin çok güvenli oldukları düşünülür
ancak her yıl A, B, C ve E vitamini zehirlenmesi nedeniyle binlerce
vaka hastanelere başvurmaktadır. |
İlaçların doping maddesi içerip içermediği nasıl
bilinebilir?
Uluslararası Olimpiyat Komitesi her yılın ilk aylarında hangi
maddelerin ve yöntemlerin yasaklı kapsamına girdiğini bildiren bir doping
listesi yayınlamaktadır. Genellikle bir önceki yılın listesine eklemeler
veya çıkarmalar yapılan bu listeler ilgili Federasyonlara gönderilir.
Sporcular kullanacakları ilaçların yasaklı listesine girip girmediğini bir
hekime danışarak öğrenmek zorundadırlar. Listede yer alan yasaklı
maddeleri kullandığı saptanan sporcular dopingli sayılarak ceza alırlar.
Hangi Madde ve yöntemler doping kabul edilir?
Yasaklı Maddeler, yasaklı yöntemler ve kullanımı kısıtlı
maddelerin listeleri Uluslararası Olimpiyat Komitesinin her yılın ilk
aylarında yayınladığı doping listeleri temel alınarak hazırlanmaktadır.
DOPİNG SINIFLAMASI
1-YASAKLI MADDELER
A- Uyarıcılar
B- Narkotik analjezikler
C- Anabolik ajanlar
D- İdrar söktürücüler
E- Maskeleyici ajanlar
F- Peptid hormon ve analogları
2- YASAKLI YÖNTEMLER
A- Kan dopingi
B- Yapay oksijen taşıyıcıları ve plazma genişleticileri kullanımı
C- Farmakolojik, kimyasal ve fiziksel işlemler
3- KULLANIMI KISITLI MADDELER
A- Alkol
B- Kannabinoidler
C- Lokal anestetikler
D- Kortikosteroidler
E- Beta bloke ediciler
Doping neden yasaklanmıştır?
Doping hem haksız rekabete zemin hazırlaması, “Fair play”
anlayışına uymaması nedeniyle spor etiğine aykırıdır, hem de sporcu
sağlığını kısa ve uzun süreli olarak bozar ve hatta olası ölüm risklerinin
oluşmasına neden olur. Bu nedenlerle doping Uluslararası Olimpiyat
Komitesi (IOC), FIFA, UEFA, FIBA, IAAF gibi uluslararası spor
organizasyonları tarafından yasaklanmaktadır.
Doping maddelerinin zararları
nelerdir?
Doping maddelerinin hemen hepsi vücutta kısa ya da uzun süreli yan
etkilere neden olurlar. Özellikle sporcular tarafından en çok kullanılan
erkeklik hormonu benzeri maddelerin kalp krizi, iyi ve kötü huylu tümör
oluşumu, karaciğer fonksiyon bozukluğu, kısırlık gibi rahatsızlıklara
neden olduğu bilinmektedir. Bu maddeleri kullanan sporculardan
bazılarının, sportif yaşamları sırasında ya da sporu bıraktıktan sonra bu
maddelerin kullanımı nedeniyle oluşan hastalıklar yüzünden öldüğü
bilinmektedir.
|